Voor dit thema richten we onze blik op de veranderagenda van de eredivisie en de plannen voor de oprichting van een NL League. We lezen regelmatig berichten in de media over het verzet van Ajax en Feyenoord hiertegen. De topclubs zouden het niet eens zijn met de herverdeling van de Europese baten en daarom hun keutel intrekken. De vork lijkt toch iets anders in de steel te zitten. Hoe dat alles zit? We zetten de belangrijkste vragen en antwoorden op een rij.

Waarom dragen de Europees spelende clubs een deel van hun inkomsten af?
Dit zijn de clubs overeengekomen bij het opstellen van de veranderagenda voor de eredivisie en heeft meerdere redenen. Zo was een langgekoesterde wens om in de eredivisie zoveel mogelijk op echt gras te voetballen. Dat kost natuurlijk de nodige centjes, maar de Europees spelende clubs wilden graag een bijdrage leveren om deze overgang te bespoedigen. Gezamenlijk werd besloten dat zij zes jaar lang, vijf procent van hun Europese inkomsten afstaan aan de niet Europees spelende clubs.

Een bedrag dat tevens dient als tegenprestatie voor het feit dat de Europees spelende clubs de eerste ronde van het KNVB-bekertoernooi mogen overslaan en dat clubs meewerken bij het verzetten van eredivisieduels rondom Europese speelweken.

Waarom zet Ajax nu dan zijn hakken in het zand?
Van verzet is eigenlijk geen sprake. Dat is meer een beeld dat is ontstaan. Wat betreft het afstaan van de Europese baten, hebben alle achttien eredivisieclubs hun handtekening gezet onder een contract tot 2025. Daarna loopt die regeling af, hoewel naar de buitenwereld soms een ander beeld wordt geschetst. Ajax zet niet de hakken in het zand, maar houdt zich simpelweg aan de gemaakte contractuele afspraken.

Navraag bij de club leert dat Ajax bereid is om ook na 2025 een financiële bijdrage te blijven leveren, maar niet meer volgens de vijfprocentregel. De club levert immers al een paar jaar miljoenenbedragen aan de eredivisie.

Hoe ziet dat er concreet uit?
Sinds het seizoen 2019/2020 staat Ajax jaarlijks vijf procent van de Europese inkomsten af. Concreet komt dit neer op een bedrag rond de twee á drie miljoen euro per seizoen. In voetbaljaargang 2020/2021 kwam daar nog een solidariteitsbijdrage van ruim 2,8 miljoen euro bovenop, in verband met het uitbreken van de coronacrisis. Een simpele rekensom leert dat Ajax in totaal al ruim tien miljoen euro van de Europese baten heeft afgeroomd.

Wat gebeurt er met dat geld?
Dat bedrag wordt verdeeld over de niet Europees spelende clubs in de eredivisie die op gras spelen. Van de solidariteitsbijdrage ging ook een gedeelte naar de eerste divisie. Daarbij wordt een verdeelsleutel gehanteerd. Verschillende clubs in de subtop van de eredivisie – waar de kunstgrasdiscussie overigens helemaal niet speelt – hebben via deze geldbron in drie jaar tijd bijna anderhalf miljoen euro ontvangen. Een bedrag dat hun hoofdsponsor waarschijnlijk niet eens op tafel legt.

Daarom bestempelden we Ajax als een flinke geldschieter. Een deel van dit bedrag wordt natuurlijk ook door de andere Europees spelende clubs betaald. Door de sterke Europese prestaties van Ajax in de afgelopen jaren, komt veruit het grootste deel uit Amsterdam. Ter illustratie: het verschil in afdracht tussen Ajax en PSV over deze drie seizoenen bedraagt ruim acht miljoen euro.

Aanbevolen

Waarom de plannen voor de NL League voorlopig de koelkast in kunnen

Is dat niet logisch? Ajax zwemt toch in het geld?
Dat is te kort door de bocht. De begroting van Ajax is operationeel – als je de transferinkomsten niet meerekent – tussen de vijf miljoen euro winst en vijf miljoen euro verlies. Dan is het afstaan van drie miljoen euro per seizoen aan de rest van de eredivisie een significant bedrag.

De club begroot op het spelen van Champions League en de spelerssalarissen liggen ook op dat niveau. Daar komen veel kosten bij kijken. De risico’s daarvan liggen volledig bij Ajax. Zo ontvangen de spelers een premie bij het bereiken van de Champions League. Voor Europese uitduels moeten vliegtuigen en hotels worden gehuurd. Daarnaast moet Ajax 25 procent van de inkomsten uit kaartverkoop afstaan aan de Johan Cruijff Arena.

In de coronaperiode kwam daar nog bovenop dat het stadion leeg bleef. De recettes vielen weg en de fanshop was lange tijd gesloten. Toch werd netjes – zoals afgesproken – de vijf procent van het brutobedrag aan Europese inkomsten afgeroomd, om te verdelen over de rest van de eredivisie.

Wat betekende dit voor Ajax?
Om een volledig beeld te krijgen, is het goed te weten dat Ajax tijdens de pandemie ruim 30 miljoen euro verlies draaide, terwijl veel kleinere clubs mede door de financiële bijdrage vanuit Amsterdam juist zwarte cijfers schreven. Hoe dat kan? De salarissen en kostenposten liggen bij Ajax nu eenmaal veel hoger. Dat werd zodoende niet gedekt door de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW), die de overheid tijdens de pandemie instelde.

Een risico dat Ajax bewust neemt om het gat naar de Europese top te verkleinen, maar waarbij de opbrengsten dus niet allemaal naar Amsterdam terugvloeien.

Waarom trekt Ajax nu een grens?
Er is vanaf het eerste moment afgesproken dat de vijfprocentregel zou gelden tot 2025. Ajax heeft als ambitie om de kloof met de Europese top kleiner te maken en kan deze inkomsten daarbij goed gebruiken. Navraag bij de club leert dat Ajax ook na 2025 nog steeds bereid is een financiële bijdrage te leveren, maar met andere voorwaarden.

Daarbij mag niet worden vergeten dat de Uefa bovendien 5,6 miljoen euro beschikbaar stelt voor de niet Europees spelende clubs in Nederland, wanneer er een club uit de eredivisie actief is in het hoofdtoernooi van de Champions League. Dat bedrag komt de competitie dus sowieso ten goede.

Waarom lezen we dan overal berichten over weerstand van Ajax en Feyenoord?
Dat heeft vooral te maken met de plannen voor de NL League. Vanuit Zeist is naar vele clubs het beeld geschetst dat de vijfprocentregel ook na 2025 doorloopt, terwijl dit contractueel niet zo is afgesproken. Nu de topclubs zich aan deze afspraak willen houden, ontstaat naar de buitenwereld het beeld dat de topclubs hun hakken in het zand zetten.

Meer weten over de NL League? Check dan dit artikel.